معیار های قرآن در انتخاب افراد برای مسؤلیت ها
این روز ها بحث انتخاب کابینه در کشور مطرح است و هر کسی به نحوی در خصوص انتخاب اعضای کابینه حرف می زند
بعضی ها دنبال سهم خواهی هستند ، بعضی ها انتظار دارند کابینه فرا جناحی باشد ، بعضی ها تعهد و تدین را ملاک انتخاب قرار می دهند و …
ما فارغ از هرگونه دیدگاه سیاسی می خواهیم نظر قرآن را در انتخاب افراد برای سپردن مسؤلیت به آنها مدنظر قرار بدهیم و از این منظر فرد صالح و شایسته را برای گماردن به کار تشخیص دهیم :
قرآن که به تعبیر خودش (تِبْيَنًا لِّكُلِّ شَىءٍ) است (وَ نَزَّلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَابَ تِبْيَنًا لِّكُلِّ شَىْءٍ ) و هدایت و رحمت و بشارتی برای مسلمنان است (وَ هُدًى وَ رَحْمَةً وَ بُشْرَى لِلْمُسْلِمِين) (سوره نحل آیه 89) در خصوص انتخاب اشخاص برای مسؤلیت ها قاعدتاً باید معیار مشخص کرده باشد و این معیار ها را ما با تدبر در آیات قرآن باید بشناسیم و آن را در انتخاب افراد برای مسؤلیت ها ملاک قرار دهیم .
در ماجرای حضرت موسی (ع) بعد از اینکه آن حضرت گوسفندان دختران شعیب (ع) را آب داد حضرت شعیب (ع) او را خواست تا مزد آب دادن (به گوسفندان) را به او بپردازد . بعد از دیدار حضرت موسی (ع) با حضرت شعیب (ع) يكى از آن دو (دختر) گفت: «پدر! او را استخدام كن، زيرا بهترين كسى را كه مىتوانى استخدام كنى آن كسى است كه قوىّ و امين باشد .
(قَالَتْ إِحْدَئهُمَا يَأَبَتِ اسْتأْجِرْهُ إِنَّ خَيْرَ مَنِ اسْتأْجَرْتَ الْقَوِىُّ الْأَمِين) (سوره قصص آیه 26)
از این آیه به خوبی پیداست که قوای جسمانی و امانت داری دو شاخصه انتخاب افراد برای سپردن مسؤلیت به آنها است .
اما قرآن تنها این دو خصلت را کافی نمی داند و ویژگی دیگری را برای کارگزاران معرفی می کند .
در ماجرای حضرت یوسف (ع) بعد از اینکه آن حضرت خواب پادشاه را تعبیر کرد پادشاه او را فرا خواند تا از نزدیکان دربار باشد (وَ قَالَ الْمَلِكُ ائْتُونىِ بِهِ أَسْتَخْلِصْهُ لِنَفْسِى) و چون پادشاه با او صحبت کرد گفت: «تو امروز نزد ما جايگاهى والا دارى، و مورد اعتماد هستى!» (فَلَمَّا كَلَّمَهُ قَالَ إِنَّكَ الْيَوْمَ لَدَيْنَا مَكِينٌ أَمِين) (سوره یوسف آیه 54)
یوسف (ع) فرمود : «مرا سرپرست خزائن سرزمين (مصر) قرار ده، كه همانا من نگهدارنده و آگاهم!» (قَالَ اجْعَلْنىِ عَلىَ خَزَائنِ الْأَرْضِ إِنىِّ حَفِيظٌ عَلِيم) (سوره یوسف آیه 55)
این آیه نیز به صراحت بیان می کند که مسؤلیت باید به کسی سپرده شود که علیم باشد و علم انجام آن کار را داشته باشد .
بنا بر این با توجه به آنچه گفته شد قوای جسمانی ، امانت داری و کاردانی از ویژگی های تعیین افراد برای سپردن مسئولیت به آنها است .
با این معیار می توان از بین افرادی که برای پست های مختلف وزارت مد نظر هستند کسی را که بهترین شرایط را دارد برگزید و به کار گمارد .
بدون شک اگر معیار هایی را که قرآن تبیین می کند ملاک قرار گیرد و افراد بر اساس آن انتخاب شوند همه کار ها ختم به خیر می شود و اوضاع معیشتی مردم به سامان می رسد .
البته آنچه گفته شد صرفاً جهت انتخاب وزرا و تشکیل کابینه نیست بلکه می بایست در همه امورات زندگی و کاری حتی در انتخاب افراد برای پایین ترین مسؤلیت های اجتماعی فصل الخطاب قرآن باشد و معیار های قرآن مورد توجه قرار گیرد .
در این رابطه روایاتی از معصومین (ع) نیز وجود دارد که تفسیر گویای آن آیات است که به جهت اختصار در کلام از پرداختن به آنها خودداری نمودیم .
به قلم : ایمان منصوری
